Διαμάντια του Πολωνικού Σινεμά
Κατά τη διάρκεια του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα, μια ταλαντούχα και διψασμένη γενιά δημιουργών ξεπηδά από την Πολωνία αναδεικνύοντας την εθνική της κινηματογραφία σε μια από τις πιο συναρπαστικές της Ευρώπης. Η χαλάρωση της σταλινικής κυριαρχίας το 1956 ευνοεί την εμφάνιση της Πολωνικής Σχολής Κινηματογράφου, μιας νέας ανήσυχης τάσης η οποία με φιλμ όπως το «Στάχτες και Διαμάντια» του Αντρέι Βάιντα και το «Ερόικα» του Αντρέι Μουνκ επιθυμεί να απομυθοποιήσει την παραδοσιακή ιδέα του ηρωισμού και να αποδομήσει το μάταιο πατριωτισμό που μονοπωλούσε το σινεμά του παρελθόντος.
Σε παράλληλη τροχιά, αλλά με διαφορετική αφετηρία, ο Γέρζι Καβαλέροβιτς υπογράφει το «Νυχτερινό Τρένο, ένα αληθινό τεχνικό επίτευγμα της εποχής, o Γέρζι Σκολιμόφσκι συλλαμβάνει στην «Εγκατάλειψη» έναν μελαγχολικό αποχαιρετισμό στη νεανική ανεμελιά, την ίδια στιγμή που ο Ρόμαν Πολάνσκι, με το μνημειώδες ντεμπούτο του, «Μαχαίρι στο Νερό», εξαργυρώνει το εισιτήριο για μια ένδοξη καριέρα στη Δύση. Λίγα χρόνια αργότερα, απ’ τα ανοιχτά τραύματα της μεταπολεμικής Πολωνίας θα εμπνευστεί ο συγγραφέας και σκηνοθέτης Ταντέους Κονβίτσκι το «Σάλτο», μία μυστηριώδη από- πειρα εξερεύνησης ενδόμυχων πτυχών της ανθρώπινης ψυχής.
Το «Σανατόριο της Κλεψύδρας», και το ατίθασο ταξίδι του στον κόσμο των ονείρων και του υποσυνείδητου, θα σηματοδοτήσει στα '70s την παραβίαση κάθε έννοιας παραδοσιακής αφήγησης, δια χειρός Βόιτσεκ Χας, ενώ στα '80s η σκυτάλη παραδίδεται σε σκηνοθέτες όπως ο Κριστόφ Ζανούσι που με τον «Σταθερό Παράγοντα» στοχάζεται πάνω στις ηθικές προκλήσεις που προκύ- πτουν σε έναν ιδεολογικά ασταθή κόσμο, και τον Κριστόφ Κισλόφσκι που, με το «Δίχως Τέλος», επισκέπτεται την θεματική της απώλειας, εξερευνώντας διαχρονικά ερωτήματα της ανθρώπινης φύσης.
Διατρέχοντας τέσσερις ολόκληρες δεκαετίες το συγκεκριμένο αφιέρωμα επιχειρεί να παρουσιάσει σε ψηφιακά αποκατεστημένες κόπιες ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα της πολωνικής κινηματογραφικής εποποιίας -απ’ τις ταινίες σταθμούς έως τα παραγνωρισμένα αριστουργήματα- η οποία εμπνέει και επηρεάζει διαχρονικά το παγκόσμιο σινεμά μέχρι και τις μέρες μας. Κωστής Θεοδοσόπουλος
