Γεύση από camp: H γοητεία της υπερβολής

Τι είναι το camp; Τα λεξικά το περιγράφουν ως «μια μορφή κωμικής παρωδίας, όπου οι συμβάσεις και τα στερεότυπα μιας συγκεκριμένης φόρμας αγγίζουν ηθελημένα την υπερβολή, σε σημείο γελοιοποίησης». Πράγματι, το camp έχει μέσα του την αίσθηση της υπερβολής, του τεχνητού, του ακούσια αστείου, αλλά ταυτόχρονα αναδίδει τον αέρα του καλοπροαίρετου, του αθώου, του αυθόρμητα εκτός σχεδίου. Μια camp ταινία μπορεί να μοιάζει με μια (σχεδόν) αποτυχημένη συνταγή: Προσπάθησες να τηγανίσεις αβγά αλλά έγιναν ομελέτα. Μπορεί η εμφάνισή τους να αλλάζει, παραμένουν, όμως, νόστιμα στη γεύση.

Με το πέρασμα των χρόνων το κινηματογραφικό camp έχτισε την δική του ιστορία, δημιούργησε ένα πιστό κοινό, έπεισε την σπουδαία συγγραφέα και δημοσιογράφο Σούζαν Σόνταγκ να το υπερασπιστεί θερμά, γράφοντας γι’ αυτό ότι συνοψίζει ιδανικά «το εξεζητημένο, το φανταστικό, το παθιασμένο και το αφελές» και κατόρθωσε να λειτουργήσει ως η απόλυτη αντίφαση: αν και ο camp χαρακτήρας μιας ταινίας είναι κάτι που προκύπτει σχεδόν κατά λάθος ή βρίσκεται πέρα από το ζητούμενο, πολλοί εκμεταλλεύτηκαν την υπερβολή, το κακό γούστο και την ακραία αισθητική για να κερδίσουν έναν χαρακτηρισμό τον οποίο κανείς λογικά δεν θα ήθελε για την ταινία του.

Από την Τζέιν Φόντα να υποδύεται το διαστημικό νυμφίδιο στη «Μπαρμπαρέλα» και τα εξεζητημένα καπέλα της Κάρμεν Μιράντα στα μιούζικαλ του Μπάσμπι Μπέρκλεϊ, τα οποία χωράνε περισσότερα φρούτα απ’ ό,τι η λαϊκή της γειτονιάς, μέχρι τα ανοσιουργήματα του Εντ Γουντ, το απενοχοποιημένο ροζ των ταινιών της Ντόρις Ντέι και τις τρανσέξουαλ ακρότητες της Ράκελ Γουέλς στο «Myra Breckinridge» η απόσταση είναι φαινομενικά μεγάλη, η γραμμή που τα ενώνει είναι όμως κοινή. Το camp ανακαλύπτει μια λανθάνουσα απόλαυση εκεί που δεν θα έπρεπε να υπάρχει, διασκεδάζει με τις παρεκκλίσεις και με τα καλλιτεχνικά στραβοπατήματα, αγκαλιάζει το φαντασμαγορικό και αντικρίζει το σινεμά μέσα από τον παραμορφωτικό καθρέφτη ενός ιδιόμορφου και υποψιασμένου χιούμορ. Το φεστιβάλ φιλοξενεί πέντε χαρακτηριστικά παραδείγματα του είδους, θέλοντας να δώσει μια γεύση από μια κινηματογραφική υποκατηγορία πικάντικη και πέρα για πέρα νόστιμη.

Λουκάς Κατσίκας