Ο Άγριος και Υπέροχος Κόσμος της Σίρλεϊ Κλαρκ

Ουδέποτε έτυχε της ευρύτερης αναγνώρισης που της άξιζε κι αυτό είχε μάλλον να κάνει με τον τυχοδιωκτικό και ολότελα αντικομφορμιστικό βίο που επέλεξε για τον εαυτό της. Γόνος μεγαλοαστικής οικογένειας, η Σίρλεϊ Κλαρκ δεν κατάφερε να ταιριάξει στην τακτοποιημένη και άνετη ζωή που της πρόσφερε η προνομιούχα ανατροφή της, ούτε να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του κοινωνικού της περίγυρου, γι' αυτό και αποφάσισε να επαναστατήσει, διαλέγοντας για τον εαυτό της ένα μποέμικο και ολότελα αντισυμβατικό τρόπο ζωής.

Αφού βρήκε αρχικά έμπνευση στο χορό, θητεύοντας στο πλευρό σπουδαίων δασκάλων όπως η Μάρθα Γκράχαμ και η Ντόρις Χάμφρεϊ, συνάντησε το μετέπειτα πεπρωμένο της τη στιγμή που έπιασε για πρώτη φορά στα χέρια της μια μικρή κάμερα Bolex και συνεπακόλουθα άρχισε να γυρίζει μικρού μήκους φιλμ.

Εισχωρώντας στους καλλιτεχνικούς κύκλους του τότε underground κινηματογραφικού κινήματος, έγινε μαζί με τον αρχιερέα της πειραματικής οθόνης, Γιόνας Μέκας, συνιδρυτής του New American Cinema Group και λίγο αργότερα εγκαινίασε, παρέα με τους μέγιστους ντοκιμαντερίστες Αλμπερτ Μέιζλς και ΝΤ.Α.Πενεμπέικερ, μια κολεκτίβα σκηνοθετών, βοηθώντας ανάμεσα σε άλλους τον Τζον Κασαβέτη στο να γυρίσει το εμβληματικό ντεμπούτο του, «Σκιές» (1958).

Με τον ρεαλιστικό «Προμηθευτή», το επαναστατικό πρώτο μεγάλου μήκους φιλμ της του 1961, πήγε κόντρα σε κάθε κατεστημένο φιλμικό ρεύμα της εποχής και έδωσε θαρραλέα φωνή σε ένα μέχρι τότε αθέατο περιθώριο αμερικανικής ζωής, συλλαμβάνοντας με τον ασυμβίβαστο φακό της ιστορίες για νεαρούς κατοίκους των μαύρων γκέτο που προσπαθούν να επιβιώσουν, απελπισμένους junkies, παθιασμένους μουσικούς της τζαζ, αρσενικές πόρνες και ομοφυλόφιλους, υψώνοντας ταυτόχρονα ανάστημα σε έναν ανδροκρατούμενο κόσμο όπου η ιδέα μιας γυναίκας σκηνοθέτη θεωρείτο σχεδόν αδιανόητη. Άφησε πίσω της παρακαταθήκη δυο εκπληκτικές μεγάλου μήκους ταινίες (τον «Προμηθευτή» και το θρυλικό «The Cool World»), μια σειρά από πανέμορφα εξπρεσιονιστικά φιλμάκια και δυο αξέχαστα ντοκιμαντέρ: ένα για τον ριζοσπαστικό μουσικό της τζαζ Ορνέτ Κόλμαν και ένα για τον μέγιστο Αμερικανό ποιητή Ρόμπερτ Φροστ, το οποίο της χάρισε και ένα Οσκαρ. Οι 21ές Νύχτες Πρεμιέρας συστήνουν με περηφάνια το έργο της, προβάλλοντας ψηφιακά αποκατεστημένες κόπιες της δουλειάς της.

Λουκάς Κατσίκας

Φιλμογραφία / Filmography

1985 Ornette: Made in America
1978 Mysterium; Initiation
1967 Portrait of Jason (Documentary)
1963 Robert Frost: A Lover's Quarrel with the World (Documentary)
1963 The Cool World
1962 The Connection
1960 Skyscraper (Short documentary)
1960 A Scary Time
1958 Bridges-Go-Round (Short)
1957 Brussels Loops (Short)
1956 Moment in Love (Short)
1955 Bullfight (Short)
1954 In Paris Parks (Short)
1953 Dance in the Sun (Short)