Από τον Φασμπίντερ στον Σκορσέζε: Οι Νύχτες Πρεμιέρας παρουσιάζουν ένα ξεχωριστό αφιέρωμα στο Ινστιτούτο Γκαίτε Αθηνών

Στη διάρκεια μιας μακροχρόνιας καριέρας που ξεκίνησε από τη χώρα του, τη Γερμανία, και έφτασε θριαμβευτικά μέχρι το Χόλιγουντ, ο Μίκαελ Μπάλχαουζ συνεργάστηκε με πολλούς καταξιωμένους σκηνοθέτες (ανάμεσά τους οι Φράνσις Φορντ Κόπολα για τον «Δράκουλα», Τζέιμς Λ. Μπρουκς για το «Κύκλωμα», Ρόμπερτ Ρέντφορντ για το «Quiz Show» και Μάικ Νίκολς για το «Εργαζόμενο Κορίτσι»).

Η καλλιτεχνική του σφραγίδα καθόρισε και έμεινε ανεξίτηλη, ωστόσο, στο έργο δυο μέγιστων δημιουργών: του Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ, με τον οποίο γύρισαν 15 ταινίες, και του Μάρτιν Σκορσέζε με τον οποίο συνεργάστηκαν σε 7. Τιμώντας τον Μίκαελ Μπάλχαουζ, οι δύο προγραμματισμένες προβολές φιλοξενούν τη σπάνια «Μάρθα» που ο ίδιος θεωρεί ως την καλύτερη δουλειά του στο πλευρό του Φασμπίντερ και το «Μετά τα Μεσάνυχτα», την εκπληκτική αφετηρία της μακροχρόνιας συνεργασίας του με τον Σκορσέζε. Οι προβολές θα γίνουν ως εξής:

19:30 ΜΑΡΘΑ (Martha)

Σκηνοθεσία: Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ Παίζουν: Μάργκιτ Κάρστενσεν, Κάρλχαϊντς Μπεμ, Μπάρμπαρα Βάλεντιν, Άντριαν Χόφεν Διάρκεια: 116' Έτος παραγωγής: 1973

Όταν ρωτούν τη Μάρθα πού μένει, αυτή απαντά «στην οδό Ντάγκλας Σερκ, νούμερο 21». Όταν ο Φασμπίντερ ρωτήθηκε για την πιο πλούσια δεξαμενή των κινηματογραφικών αναφορών του, αυτός απάντησε: «Μόλις είδα τις ταινίες του Ντάγκλας Σερκ, πείστηκα μια και καλή πως ο έρωτας είναι το καλύτερο, το πιο ύπουλο, το πιο αποτελεσματικό εργαλείο κοινωνικής καταπίεσης». Η ηρωΐδα της ταινίας του, μια 30χρονη παρθένα που βάφει τα χείλη της σε ένα φιλήδονο κατακόκκινο χρώμα, απελευθερώνεται από την εξουσία του πατρός, που πεθαίνει από καρδιακή προσβολή σε ένα κοινό τους ταξίδι στη Ρώμη, για να πέσει με μεγαλύτερη φόρα στη δεσμά του γάμου με έναν αινιγματικό μηχανικό ο οποίος χτίζει φράγματα κατ’ επάγγελμα, αλλά και υψώνει διάφορα σύνορα στη μεταξύ τους σχέση.

Καθώς η συζυγική κλίνη μετατρέπεται σε θάλαμο βασανιστηρίων, μιας που ο άντρας επιθυμεί να αφήσει ανεξίτηλα σημάδια στο σώμα της Μάρθας, ο γάμος δεν μοιάζει πια με το επιστέγασμα του κεραυνοβόλου έρωτα, αλλά αναδεικνύει την πραγματική του φύση: πρόκειται για μια κοινωνική σύμβαση, ένα συμβόλαιο ανάμεσα σε έναν σαδιστή και έναν μαζοχιστή. Τα υλικά του καθαρόαιμου μελοδράματος διηθούνται από πλάνα που υπερτονίζουν την τυραννία της γυναικείας σάρκας και συνθέτουν ένα ανεπανάληπτο πορτρέτο για μια γυναίκα υπό την επήρεια του φόβου. Από τις σημαντικότερες, και σταθερά ανεξερεύνητες δημιουργίες του σπουδαίου σκηνοθέτη (καθώς για δεκαετίες παρέμενε απρόβλητη), η σαρδόνια «Μάρθα» περιέχει και την πρώτη δοκιμή του περίφημου περιστρεφόμενου πλάνου 360 μοιρών, που καθιέρωσε τον διευθυντή φωτογραφίας Μίκαελ Μπάλχαουζ κι έμεινε στην κινηματογραφική ορολογία ως «κύκλος του Μπάλχαουζ».

22:00 ΜΕΤΑ ΤΑ ΜΕΣΑΝΥΧΤΑ (After Hours)

Σκηνοθεσία: Μάρτιν Σκορσέζε Παίζουν: Γκρίφιν Νταν, Ροζάνα Αρκέτ, Τζον Χερντ, Τέρι Γκαρ, Λίντα Φιορεντίνο Διάρκεια: 97' Ετος παραγωγής: 1985

«Διαφορετικοί κανόνες ισχύουν μόλις νυχτώνει» ενημερώνει σε κάποιο σημείο της ταινίας ένας από τους αμέτρητους χαρακτήρες που συναντά στην ιλιγγιώδη βραδυνή οδύσσειά του ο ήρωας. Ακολουθώντας την υπόσχεση ενός ερωτικού ραντεβού με μια αινιγματική ξανθιά, ένας προγραμματιστής ηλεκτρονικών υπολογιστών εγκαταλείπει την ασφάλεια του οικείου περιβάλλοντός του και κατηφορίζει σε μεριές της πόλης που του είναι παντελώς άγνωστες, ίσως επειδή πάντοτε φρόντιζε να τις αποφεύγει. Με το που πέφτει η νύχτα, όμως, η μεγαλούπολη μεταμορφώνεται σε έναν φαρμακερά σαγηνευτικό κόσμο που επιφυλάσσει τόσες υποσχέσεις, όσες και κινδύνους και η οποία παγιδεύει τον πανικόβλητο πρωταγωνιστή σε ένα παρανοϊκό και φοβικό κλοιό, αφήνοντας ως μοναδική παρηγοριά τον ερχομό του πρώτου πρωινού φωτός.

Μόνο που η δημιουργία του Σκορσέζε δεν είναι ταινία τρόμου αλλά μια καφκικών διαστάσεων κωμωδία του παραλόγου όπου μερικοί από τους πιο αρχέγονους ανθρώπινους φόβους και κάμποσα υπαρξιακά άγχη χωρούν μέσα σε ένα σαρδόνιο παιχνίδι με την αγωνία και τις προσδοκίες του θεατή. Ο Σκορσέζε το ενορχηστρώνει με παιχνιδιάρικο και μαεστρικό τρόπο, σαν να σκηνοθετεί έναν ενήλικο και αρκούντως διεστραμμένο «Μάγο του Οζ» που τρέχει με φρενιτιώδη ταχύτητα από τη μια αξέχαστη σκηνή στην άλλη, αναζητώντας εναγωνίως τον δρόμο για το σπίτι και συναντώντας στην πορεία ένα μικρό αριστούργημα.

Τις ταινίες θα προλογίσει ο Λουκάς Κατσίκας, Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Δεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας Νύχτες Πρεμιέρας.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Οι προβολές θα γίνουν στο Ινστιτούτο Γκαίτε Αθηνών (Ομήρου 14-16), την ΤΕΤΑΡΤΗ 1η ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ, με ελεύθερη είσοδο. Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας. Η βραδιά πραγματοποιείται στο πλαίσιο του Film Club, μια πρωτοβουλία του Goethe Institut-Athen σε συνεργασία με το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας Νύχτες Πρεμιέρας.