Πάολα Ρεβενιώτη: «Αρνήθηκα να παίξω σε ταινίες, γιατί ήθελαν να κλαίω τη μοίρα μου»
Εκδότρια, ποιήτρια, ακτιβίστρια και εσχάτως, κινηματογραφίστρια, η Πάολα Ρεβενιώτη μιλάει στο cinemagazine.gr για τα «Καλιαρντά» της, μια διάλεκτο που θα ζωντανέψει στις φετινές Νύχτες Πρεμιέρας.
Γεννημένη στον Πειραιά, η Πάολα Ρεβενιώτη αποτέλεσε από πολύ νωρίς μια εμβληματική φιγούρα του ΛΟΑΤ κινήματος στην Ελλάδα. Θα συγκεντρώσει γύρω της την εύνοια και το ενδιαφέρον μιας εκλεκτικής κάστας του καλλιτεχνικού χώρου μιας εποχής που αποζητά την αποθέωση ενός εστέτ περιθωριού. Και εκείνοι γνωρίζουν πως η Πάολα δεν ζει στο περιθώριο.
Πρωτοπόρα «περήφανων» διοργανώσεων, ιδρύτρια ενός ριψοκίνδυνου εκδοτικού εγχειρήματος, με βουλευτικές απόπειρες και συλλήψεις από την αστυνομία, η Πάολα μπορεί να περηφανεύεται για ένα ιδιαίτερο βιογραφικό που πείθει μέχρι και την Μπγιορκ να επισκεφθεί την πρόσφατη έκθεση φωτογραφίας της στο Λονδίνο.
Πολυσχιδής προσωπικότητα, όπως και τα κομμάτια της καθημερινής της ζωής, η κινούμενη φιγούρα της Πάολα ζει σε μια ασφυκτικά ενδιαφέρουσα Αθήνα, που της δίνει την ευκαιρία να καταγράψει κάθε της σκιά και να ζωντανέψει μνήμες ακόμα και σε εκείνους που δεν γνωρίζουν τις ιστορίες της.
Από το 1982 και για μια δεκαετία θα γίνει η εκδότρια του «Κράξιμου», ενός εστέτ καλλιτεχνικού λογοτεχνήματος, ενός μανιφέστου που θα στριμώξει στις ροζ σελίδες του από τον Ντίνο Χριστιανόπουλο μέχρι την Μαλβίνα Κάραλη και τον Δημήτρη Παπαϊωάννου, ενώ στα μέσα της ίδιας δεκαετίας θα πλέξει ρίμες στο «Σαλτάρισμα», την πρώτη της ποιητική συλλογή.
Ξέροντας να ζει και να ισορροπεί ανάμεσα στο φως και στο σκοτάδι, η Πάολα στέκει μια αγέρωχη φιγούρα στην Αθήνα του σήμερα που ξέρει να μιλάει πολλές γλώσσες, να φτιάχνει τα δικά της ιδιώματα και να εφευρίσκει καινούργιους όρους για να σχολιάσει τις νέες μόδες.
Δεν θέλει να ονομάζει τον εαυτό της ακτιβίστριά, γιατί για εκείνη "αυτό που φαίνεται, είναι πως πάντα ήθελε να λέει αυτό που είναι".
ΤΑ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΤΗΣ ΠΑΟΛΑΣ
Χαρτογραφώντας τα Αναφιώτικα, συνομιλώντας με τους νεκρούς του Α' Νεκροταφείου, σφίγγοντας το χέρι των σεξουαλικών βίτσιων, γλεντώντας στον Τύρναβο, κατηφορίζοντας στα σκοτεινά σοκάκια της ανδρικής πορνείας στο κέντρο της Αθήνας, η Πάολα διαθέτει το χάρισμα να μιλάει μια καθαρή και ειλικρινή γλώσσα, τόσο μακριά, αλλά και τόσο κοντά με τους ήδη δοκιμασμένους κινηματογραφιστές, μα κυρίως κάνει ντοκιμαντέρ μόνη της, χωρίς οικονομική στήριξη.
Φτάνοντας στα «Καλιαρντά», το πρώτο της «πιο ιστορικό» ντοκιμαντέρ που βρίσκει τον δρόμο προς τις κινηματογραφικές αίθουσες και κάνοντας στάσεις από την Θεσσαλονίκη και τη Λευκωσία, τώρα στην Αθήνα, η Πάολα λέει πως «ήταν υποχρέωση της να γίνει ένα ντοκιμαντέρ για αυτό το γλωσσικό ιδίωμα, γιατί τόσο καιρό αυτό που ακουγόταν ήταν μονάχα ψιθυρίσματα που κανείς ποτέ δεν είχε μια ξεκάθαρη γνώμη για την προέλευσή τους».
«Για μια γενιά που μεγαλώνει και δεν έχει παρελθόν τόσο μακρινό, που να θυμάται ή να γνωρίζει τα καλιαρντά, αλλά και για τα παιδιά που βοήθησαν τόσο ενεργά για να γίνει αυτό το ντοκιμαντέρ, τα «Καλιαρντά» έπρεπε να κοινωνηθούν σε ένα μεγαλύτερο κοινό».
Τα καλιαρντά σύμφωνα την Πάολα "είναι τα άσχημα λόγια, τα πονηρά", που χρησιμοποιήθηκαν από τους γκέι μιας αλλοτινής εποχής κυρίως για να προστατευτούν σε μια περίοδο ακόμα και πριν από τον πόλεμο, από ανθρώπους περήφανους που δεν φοβήθηκαν ποτέ να "είναι ο εαυτός τους".
Nτοκιμαντέρ της Πάολα για το Α' Νεκροταφείο Αθηνών
«Ο κόσμος γνώριζε σαν ψήγματα, μονάχα μερικές λεπτομέρειες της ιστορίας των «Καλιαρντών», και θεωρούσε τον κόσμο του να γεννιέται από εκείνον του υποκόσμου (όπως "έμεινε") από την δεκαετία του 1960 και μετά, οπότε η προσπάθεια του ντοκιμαντέρ είναι και μια ενέργεια αποκατάστασης στο μέτρο του εφικτού».
Μέσα στα χρόνια και μέχρι σήμερα, τα καλιαρντά μπαίνουν στην τηλεόραση, στις επιθεωρήσεις του θεάτρου, σε βουλευτικές αντιπαραθέσεις, αλλά η Πάολα θεωρεί πως «δεν υπήρχε λόγος να συνεχιστούν τα καλιαρντά σαν γλωσσικό ιδίωμα, σε μια κοινωνία που σιγά σιγά αλλάζει».
Από το περιθώριο θα έρθουν στην επιφάνεια και θα χρησιμοποιηθούν κατά κόρον από πρόσωπα που παλιότερα τα χλεύαζαν, αλλά όπως η Πάολα λέει "τα καλιαρντά ποτέ δεν ήταν κρυμμένη γλώσσα, γιατί μπορεί οι άνθρωποι που τα χρησιμοποιούσαν να είχαν μια ομόφυλη ζωή, αλλά ποτέ δεν ήταν κρυμμένοι".
Η ΠΑΟΛΑ ΩΣ ΕΙΔΩΛΟ
Η Πάολα βγάζει το "Κράξιμο" σε μια εποχή που βάφεται με τα δυσκολότερα χρώματα, το εκδίδει "όποτε γουστάρει", βγάζει 6.000 τεύχη, συγκεντρώνει δίπλα της τα πιο δυνατά καλλιτεχνικά ονόματα, πείθει με το τσαγανό της αξιότιμες λογοτεχνικές φιγούρες να γράψουν για το περιοδικό, και φτάνει σήμερα να αποτελεί ένα από τα πιο αξιομνημόνευτα και περήφανα εκδοτικά πειράματα της σύγχρονης ιστορίας της Ελλάδας.
"Περνούσα καλά και το έβγαζα" θα πει η Πάολα και θα υπερτονίσει το γεγονός πως η ζωή της πέρασε με αυτή την διάθεση ελευθερίας.
Όσο για το πως διαχειρίζεται αυτή την αποδοχή, η Πάολα στέκεται περήφανα μετριόφρων λέγοντας πως "ποτέ δεν υπήρξε ματαιόδοξη, πάντα ήταν γνωστή, και αγαπούσε την ανάγκη να πει και να κάνει αυτό που ήθελε".
Μιλώντας, ζώντας και περιφέροντας την παρουσία της στα πιο γνωστά στέκια των Αθηνών με τις "διαβασμένες" παρουσίες της περιόδου, η Πάολα "βγάζει" την δεκαετία του '80 ως ιέρεια και εκπρόσωπος ενός άτυπου κινήματος που σπρώχνει την συναίσθηση του κοινού να ξυπνήσει και να δηλώσει την ελεύθερη παρουσία του. Και κάπως έτσι, μέχρι και σήμερα, θα συγκεντρώσει την εύνοια ενός νεανικού κοινού, που την ακολουθεί και την "πάει" γιατί μιλάει την γλώσσα τους.
ΤΟ ΣΙΝΕΜΑ ΤΗΣ ΠΑΟΛΑ
"Εμένα με τραβολογούσαν οι κουλτουριάρηδες της εποχής και έχω δει όλα αυτά τα έργα του Φασμπίντερ και των υπολοίπων, αλλά πολύ μαυρίλα εκεί μέσα και εγώ δεν ήμουν ποτέ έτσι. Εγώ γούσταρα το Χόλιγουντ, σαν την "Καζαμπλάνκα" και την "Ρεβέκκα" του Χίτσκοκ, και τον Μάρλον Μπράντο στο "Λεωφορείο ο Πόθος".
Το τρέιλερ της "Casablanca" του Μάικλ Κέρτιζ
Η Πάολα ξέρει από σινεμά, ξέρει να το διαχωρίζει, ξέρει να περπατάει μέσα σε αυτό και να το αρνείται.
"Πολλές φορές αρνήθηκα να παίξω σε ελληνικές ταινίες που μου πρότειναν, γιατί όλοι οι ρόλοι εκείνοι ήταν πολύ μαύροι και στενάχωροι και δεν ήθελα να κλαίω την μοίρα μου για κανέναν και για τίποτα. Την μιζέρια δεν την ήθελα".
ΤΑ ΕΠΟΜΕΝΑ ΟΝΕΙΡΑ ΤΗΣ ΠΑΟΛΑ
Κοιτώντας με αισιοδοξία ένα πολύ σκοτεινό μέλλον μιας πολύ αβέβαιης Ελλάδας, η Πάολα δεν σταματάει να ελπίζει πως κάτι καινούργιο θα έρθει όπως έρχεται κάθε εποχή.
"Με την αισιοδοξία, μόνο κερδισμένος βγαίνεις, γιατί αποκτάς σεβασμό και από τους υπόλοιπους".
Με ένα ντοκιμαντέρ για την γυναικεία ομοφυλοφιλία ήδη στο διαδίκτυο, η Πάολα οραματίζεται το μεγάλο της "νταλκά".
Ντοκιμαντέρ της Πάολα για την γυναικεία ομοφυλοφιλία
"Θα ήθελα να κάνω ένα ντοκιμαντέρ για το Άουσβιτς, σαν μια άσκηση μνήμης για μια νεολαία που δεν γνωρίζει και δεν ενδιαφέρεται κιόλας να μάθει για το τι ήταν το ροζ τρίγωνα στην μαύρη δεκαετία του '40. Θέλω να ταξιδέψω και να κάνω ένα τέτοιο ντοκιμαντέρ, σαν φόρο τιμής σε εκείνους που δεν ζουν πια".
Η Πάολα έχει γνώμη για εκείνα που ξέρει και έζησε, έχει γνώμη και για εκείνα που θα έρθουν και εκείνη δεν γνωρίζει. Όπως μίλησε τα καλιαρντά, τώρα δεν φοβάται να μιλήσει την γλώσσα των νέων. Παραμένοντας έφηβη, ζει δραστήρια σε μια πόλη που μοιάζει κατά τόπους να πεθαίνει.