Στη δίνη του πάθους

Ακαταμάχητης ομορφιάς και σεξουαλικής επιρροής μοντέλο σε σχολή καλών τεχνών παρασύρει βαριεστημένη νοικοκυρά σε ένα λεσβιακό ειδύλλιο. Πολύ σύντομα, ο ανίκανος εραστής της πρώτης και ο μαλθακός σύζυγος της δεύτερης μπλέκονται κι αυτοί σε ένα διαβολικό ménage à quatre. Ο έρωτας, η επιθυμία, το σεξ και η ζήλια τούς οδηγούν σε μία δίνη παράλογων συμπεριφορών και ανεξέλεγκτου πάθους, συμπαρασύροντας ολοένα και πιο βαθιά ο ένας τον άλλον σε μία προδιαγεγραμμένη αυτοκαταστροφική πορεία. Ό,τι ακολουθεί είναι ένα ντελιριακό παιχνίδι εξουσίας, όπου ο εκβιασμός, η εξαπάτηση και η προδοσία βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη. Στη θρυλική «Σβάστικα» («Manji», 1964), ο Μασουμούρα ξετυλίγει ένα εξωφρενικό ερωτικό γαϊτανάκι που κατοικείται από τους αγαπημένους του χαρακτήρες: «τρελούς, που εκφράζουν τις επιθυμίες τους χωρίς καμία ντροπή και διακριτικότητα», και που το μόνο που τους περιορίζει είναι τα αριστοτεχνικά σινεμασκόπ καδραρίσματα. Σαγηνευτική ένοχη απόλαυση ή over the top μελοδραματική σπουδή πάνω στον amour fou και τη σεξουαλική εμμονή, το «Manji» παραμένει μία από τις πιο τρελές δημιουργίες του εκκεντρικού Ιάπωνα δημιουργού.

- Μην παρασυρθείτε από τον παραπλανητικό τίτλο: παρά τις απενοχοποιημένες καταδύσεις της «Σβάστικας» στο σύμπαν του camp, το τεκνικόλορ αυτό όργιο δεν αποτελεί κάποιο ανεκδιήγητο naziploitation αλλά μία ερωτική φρενίτιδα δίχως όρια. Σύμφωνα με τη βουδιστική εκδοχή της, η σβάστικα συμβολίζει την παγκόσμια αρμονία και ο συνδυασμός των τεσσάρων άκρων της την ένωση ουρανού και γης, γιν και γιανγκ και την αδιάκοπη αλληλεπίδρασή τους. Φυσικά, για τους μεθυσμένους από το πάθος ήρωες της «Σβάστικας» η αρμονία και η ισορροπία αποτελούν μάλλον μία μακρινή ουτοπία.

- Η «Σβάστικα» αποτελεί αρκετά πιστή μεταφορά του ομώνυμου μυθιστορήματος του σημαντικότερου ίσως Ιάπωνα συγγραφέα, Τζουνιτσίρο Τανιζάκι, όπου τα τέσσερα άκρα της σβάστικας αντιπροσωπεύουν τους τέσσερις πρωταγωνιστές.

- Τη σεναριακή διασκευή του μυθιστορήματος του Τανιζάκι υπογράφει (όπως και στην περίπτωση του «Τατουάζ») ένας άλλος σαρδόνιος Ιάπωνας σκηνοθέτης εκκεντρικών αναμείξεων βίας και έρωτα, ο Κανέτο Σίντο, ο οποίος έγινε διάσημος τη δεκαετία του ‘60 με αριστουργηματικές ταινίες, όπως το ερωτικό θρίλερ «Onibaba» (1960) και η ταινία φαντασμάτων «Kuroneko» (1968).

- Ψεύτικες εγκυμοσύνες, όρκοι αίματος και ομαδικές αυτοκτονίες είναι λίγες μόνο από τον ορυμαγδό σεναριακών ανατροπών της «Σβάστικας», που θα μπορούσε να τροφοδοτήσει μία ολόκληρη σεζόν σαπουνόπερας!

- Την πλανεύτρα καλλονή της ταινίας υποδύεται, φυσικά, για άλλη μία φορά η μούσα του Γιασούζο Μασουμούρα, Αγιάκο Ουκάο.

- «Σε μία κοινωνία όπου η ατομικότητα μπορεί συχνά να εκφραστεί μονάχα στο πεδίο της σεξουαλικότητας, ο ερωτισμός μετατρέπεται σε διερεύνηση της πολιτικής ελευθερίας», γράφει ο σπουδαίος κριτικός και θεωρητικός του κινηματογράφου Τζόναθαν Ρόζενμπαουμ. Και συνεχίζει: «Αν κάποιος θέλει να κατανοήσει γιατί η “Αυτοκρατορία των Αισθήσεων” του Οσιμα είναι μια βαθιά πολιτική (και αντιπολεμική) ταινία, το έργο του Μασουμούρα και όλα όσα υπονοεί μπορούν να τον σπρώξουν προς τη σωστή κατεύθυνση».

- Στους επικριτές των ακραίων συμπεριφορών που στοιχειώνουν τη φιλμογραφία του και ταινίες όπως η «Σβάστικα» ο Μασουμούρα απαντούσε πως το σεξ και η βία αποτελούν «τα δύο θεμελιώδη ζητήματα που σχηματίζουν τη βάση της ανθρώπινης κατάστασης. Μόνο μέσα από τη βία και το σεξ μπορούμε να σκιαγραφήσουμε το πορτρέτο των μοναχικών και των ανήμπορων της κοινωνίας μας».

Θανάσης Πατσαβός

Η ταινία «Σβάστικα» προβάλλεται σήμερα, Παρασκευή 23/09, στις 22:00 στον κινηματογράφο Αττικόν Cinemax Class, στα πλαίσια του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας Νύχτες Πρεμιέρας Conn-x.

Διαβάστε επίσης: Σεξ και έρωτας στη σκιά του πολέμου.

Δείτε όλες τις ταινίες του αφιερώματος εδώ.